U weet intussen vast dat op 1 september een nieuw erfrecht in werking treedt. Dat brengt belangrijke wijzigingen met zich mee op diverse vlakken. Zo mag u een ruimer deel van de nalatenschap nalaten aan vrij te kiezen personen en zijn er andere waarderingsregels voor de inbreng en inkorting van reeds gedane schenkingen.
Wat is zoal nieuw?
- Alle kinderen samen kunnen van een erflater nog slechts een "wettelijk gereserveerd erfdeel" claimen op de helft van de fictieve massa (dit is de nalatenschap, verhoogd met alle bij leven gedane schenkingen).
- De waardering van de reeds gedane schenkingen gebeurt in dit verband in functie van hun waarde op datum van de schenking (jaarlijks te indexeren) en in principe niet meer op datum van het overlijden. Wanneer de schenker echter nog gebruiksrechten voor zichzelf voorbehoudt (bijvoorbeeld een recht van vruchtgebruik), wordt de waarde genomen op het moment dat deze gebruiksrechten aflopen.
- Degene die teveel gekregen heeft bij leven, moet door middel van "inkorting" een deel teruggeven (vroeger in natura, onder de nieuwe regeling enkel nog in waarde).
Algemeen raden we aan om uw vermogensplanning periodiek (liefst jaarlijks) te herbekijken, niet alleen rekening houdend met het nieuw erfrecht maar ook met andere wijzigingen, onder meer de fiscale regeling, de nieuwe standpunten van de Vlaamse belastingdienst, nieuwe eigen inzichten of doelstellingen.
Voor wie op of na 1 september overlijdt, zal de nalatenschap volgens het nieuwe erfrecht worden geregeld, ook al dateert de vermogensplanning van vóór die datum. Dit heeft dus ook effect op 'oude' schenkingen die reeds werden gedaan of een testament dat reeds voordien werd opgesteld.
Hieronder halen we kort een aantal situaties aan waarin het aangewezen is de planning te herbekijken ten gevolge van de nieuwe regeling vanaf 1 september.
Verklaring van behoud
De nieuwe regels kunnen de reeds gemaakte vermogensplanning danig in de war sturen. Om te vermijden dat de doelstellingen van de reeds uitgevoerde vermogensplanning worden doorkruist door het nieuwe erfrecht, werd in een overgangsregeling voorzien. Tot uiterlijk 31 augustus 2018 is het mogelijk om een zogenaamde "verklaring van behoud" af te leggen bij een notaris, waarin u er uitdrukkelijk voor opteert om de schenkingen die vóór de inwerkingtreding van het nieuwe erfrecht zijn gebeurd, te blijven onderwerpen aan de 'oude' regeling van het erfrecht.
De verklaring geldt steeds voor alle schenkingen die gebeurd zijn vóór 1 september 2018. Indien u niets onderneemt, zal de nieuwe regeling automatisch van toepassing zijn.
Een verklaring van behoud kan bijvoorbeeld van belang zijn in volgende situaties:
- Een familiale onderneming werd geschonken aan het ene kind, en andere goederen of gelden aan de andere kinderen. Vroeger reeds bestond de uitzondering dat de waardering van de familiale onderneming gebeurde op datum van de schenking (en niet bij overlijden). Onder de nieuwe regeling komt daar nu een jaarlijkse indexering bij.
- Of ook, wanneer de schenking van een familiale onderneming plaatsvond met voorbehoud van vruchtgebruik, zal de waarde van deze schenking onder de nieuwe regeling worden beoordeeld op datum van overlijden en niet meer op datum van schenking. Zonder verklaring van behoud kan dit vanaf 1 september 2018 ongewenst tot ongelijkheden tussen de erfgenamen leiden.
- Er werden bepaalde geldsommen op verschillende tijdstippen geschonken aan verschillende personen. Elk kind kreeg bijvoorbeeld eenzelfde schenking op zijn 18de verjaardag. Zonder verklaring van behoud zullen de schenkingen op moment van overlijden niet gelijk zijn omdat de waarde van de schenking onder het nieuwe erfrecht zal worden geïndexeerd tot op datum van overlijden. Ook hier kan dit tot ongelijkheden leiden.
- Er werd een schenking gedaan van onroerend goed aan één kind als voorschot op zijn erfdeel, met de bedoeling dat dit goed (of een deel ervan) bij overlijden van de schenker alsnog zou toekomen aan het andere kind (dat op het ogenblik van de schenking nog minderjarig was). Onder het oude erfrecht kon dat omdat dit onroerend goed terug in natura diende te worden ingebracht en zo ook in natura toekwam aan het andere inmiddels meerderjarig kind. Zonder verklaring van behoud en bij overlijden op of na 1 september 2018 zal dat niet gebeuren. De inbreng gebeurt dan in principe in waarde (geldsom) waardoor het ene kind het appartement toch zal kunnen behouden.
Aanpassing testament
Ook de reeds opgemaakte testamenten herbekijkt u best. Een wijziging van testament kan bijvoorbeeld van belang zijn in de volgende situatie: er is een testament opgesteld met legaat aan een goede vriend voor het grootst mogelijke beschikbare deel. Indien de erflater twee kinderen heeft, zal met ingang van 1 september 2018 dit grootst mogelijke beschikbare deel vergroten van een derde naar de helft (onder het nieuwe erfrecht bedraagt het beschikbaar deel steeds de helft, ongeacht het aantal kinderen dat de overledene nalaat). Indien het niet de bedoeling is dat het legaat vergroot, zal het testament moeten worden aangepast.
Herbekijk uw vermogensplanning
Uiteraard kunnen zich nog andere situaties voordoen waarbij u de mogelijkheid tot het afleggen van een verklaring van behoud of wijziging van testament dient te overwegen.
Onze Private Client Services-experten bekijken graag samen met u uw vermogensplanning in het kader van deze nieuwe regelgeving. Een verklaring van behoud dient uiterlijk 31 augustus 2018 te gebeuren door tussenkomst van een notaris. Maak dus tijdig een afspraak!
Heeft u nog andere vragen? Neem dan gerust contact met ons op.
