-
Waarderingen
Voor organisaties die betrokken zijn bij een transactie, geschil, fusie, overname of herstructurering zal de waarde van de betrokken onderneming en haar activa een belangrijke commerciële overweging vormen. Een duidelijk en doordacht beeld van de respectieve waarde is in zulke situaties dan ook essentieel.
-
Due diligence onderzoek
Het due diligence-onderzoek brengt de risico's in kaart en onderzoekt mogelijke financiële, fiscale, juridische of operationele valkuilen. Wij bieden robuuste due diligence-diensten aan, die duidelijk zijn afgestemd op de vereisten van onze klanten.
-
Onafhankelijk advies bij overnames
Wilt u uw bedrijf verkopen of liever door een overname laten groeien?
-
Vennootschapsrechtelijke reorganisaties
De hertekening van je groepsstructuur kan een aanzienlijke kostenbesparing en/of efficiëntieverbetering betekenen. De herstructureringen van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (fusie, splitsing, inbreng of overdracht van bedrijfstak, ...) bezorgen u de juridische middelen om dit te bewerkstelligen.
-
Juridische begeleiding
Fusies en overnames betekenen een uitdaging voor dynamische organisaties. Als manager of ondernemer wil je die uitdaging langs alle kanten bekijken om de beste voorwaarden te bekomen. Daarom werken onze professionals bij fusie-, verkoop- of overnametrajecten op basis van integraal procesmanagement.
-
Transfer pricing
Onze experten helpen uw transfer pricing te documenteren en uw intra-groepstransacties en rapportering te organiseren. Zij ontwerpen en implementeren transfer pricing structuren, zowel voor lokale als voor internationale ondernemingen.
-
Global mobility services
Internationale tewerkstelling is een standaard praktijk geworden in het hedendaagse HR-beleid. Niettemin roept dit zowel bij de expat als bij de werkgever verschillende vragen op.
-
International tax & VAT
Uw onderneming is reeds internationaal actief of u overweegt de stap naar het buitenland te maken, dan wil u voortdurend uw inspanningen maximaliseren. Is nationale wetgeving inzake vennootschapsbelasting al complex, dan dragen buitenlandse regels en internationale fiscale wetgeving daar nog verder toe bij.
-
IFRS-rapportering
IFRS-rapportering voor internationale groepen en kmo’s
-
Financial statement audit
Als grote organisatie bent u wettelijk verplicht om een commissaris te benoemen die verslag uitbrengt aan de algemene vergadering over de (geconsolideerde) jaarrekening.
-
Agreed upon procedures
Als ondernemer of manager kan u specifieke werkzaamheden toevertrouwen aan uw bedrijfsrevisor. De aard, de omvang en de reikwijdte van deze werkzaamheden of procedures worden steeds in onderling overleg overeengekomen.
-
IFRS-rapportering
De Europese IFRS-normen (International Financial Reporting Standards) zijn sinds 2005 verplicht voor beursgenoteerde ondernemingen in de Europese Unie. Echter, ook voor niet-beursgenoteerde bedrijven of kmo’s bieden deze normen specifieke voordelen.
-
Wettelijke opdrachten
Bij belangrijke gebeurtenissen legt de Vennootschapswet uw onderneming verplichtingen op inzake controle en rapportering. In welke gevallen is een rapportering vereist?
-
Transaction advisory services
Als onafhankelijke adviseurs verlenen onze transactiespecialisten onafhankelijk advies. Zij focussen op de volledige transactiecyclus en niet alleen op de financiële elementen ervan. Een onafhankelijke due diligence is in het belang van de koper én de verkoper.
-
Restructuring
Op basis van onze “to-the-point” analyses identificeren wij samen met u de gepaste herstructureringsmogelijkheden om kasstromen, resultaten en balansposities op korte termijn te helpen verbeteren.
-
Risicobeheer en compliancebeheer
Wat zijn de risico's voor mijn onderneming? Welke stappen moet ik ondernemen om deze risico's te vermijden? Onze business-risk-adviseurs helpen je graag op weg.
-
Interne audit
Een doeltreffende interne auditfunctie helpt dynamische organisaties risico’s beter te beheren en deze om te zetten in opportuniteiten.
-
Cyber risk services
Elke dag evolueren de dreigingen op het gebied van cybersecurity en gegevensprivacy. Het is essentieel om de dreigingen te herkennen, uw blootstelling te begrijpen, uw prioriteiten in evenwicht te brengen en een allesomvattende respons te formuleren. Wij bieden ondersteuning bij het aanpakken van zowel wereldwijde als lokale behoeften op het gebied van cybersecurity en privacy compliance. We beoordelen de risico's van cyberaanvallen en de maturiteit van beveiligingsprogramma's, en we adviseren en implementeren oplossingen op het gebied van personeel, proces en technologie om informatieactiva te beschermen. Neem contact met ons op voor een gedegen strategie waarmee u proactief de cyberrisico's kunt beheren, zowel binnen als buiten uw organisatie. Wij staan klaar om u te helpen uw toekomst te waarborgen.
-
Data-analyse & process mining
Bedrijven beschikken over enorm veel data en die hoeveelheid informatie neemt bovendien elke dag toe. Een dieper inzicht verwerven via data-analyse kan de waarde, de commerciële uitdaging en de mate van inzicht in het bedrijf doen toenemen.
-
Procesoptimalisatie en interne controles
Toekomstbestendige organisaties moeten regelmatig hun strategieën en doelstellingen herzien en daarbij hun tactieken, processen, interne controles en systemen optimaliseren.
-
Fraude en integriteit
Fraudeurs worden steeds inventiever en kunnen verschillende strategieën toepassen afhankelijk van de zwakke punten van hun doelwit. Daarom is het van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat in uw organisatie het juiste niveau van preventieve maatregelen tegen frauderisico's aanwezig is.
-
Sustainability & Impact services
Hoe maak ik duurzaamheid echt onderdeel van mijn strategie? Hoe realiseer ik waardevolle impact? Hoe krijg ik grip op klimaat gerelateerde risico’s en kansen? Wij kunnen u helpen in uw ESG journey.
-
Klokkenluidersdienstverlening
Een klokkenluidersprogramma helpt uw organisatie zowel bij de preventie van fraude maar ook de snelle detectie van fraude. Op die manier kan u fraudeverliezen beperken en zelfs vermijden.
-
Vennootschapsbelasting
Het vereist voortdurend management en opvolging om uw organisatie aan de verplichtingen van de fiscale wetgeving te doen voldoen. Onze adviseurs staan u bij met advies op maat, assisteren bij onder andere aangifteverplichtingen of nemen uw volledige complianceproces in handen.
-
Btw
Ons team full-time BTW-specialisten kan u ondersteunen in verschillende domeinen, van advies en risicomanagement tot implementatie en optimalisatie. Naast advies bieden we ook assistentie en support: we kunnen u tevens helpen bij het vervullen van formaliteiten.
-
International tax & VAT
Uw onderneming is reeds internationaal actief of u overweegt de stap naar het buitenland te maken, dan wil u voortdurend uw inspanningen maximaliseren. Is nationale wetgeving inzake vennootschapsbelasting al complex, dan dragen buitenlandse regels en internationale fiscale wetgeving daar nog verder toe bij.
-
Compensation & Benefits
Om de beste talenten te kunnen aanwerven en houden, is het van essentieel belang om geoptimaliseerde en concurrerende loonpakketten te kunnen aanbieden. Grant Thornton helpt u met het samenstellen van aantrekkelijke pakketten op maat van uw activiteit en het profiel en expertiseniveau van uw medewerkers.
-
Transfer pricing
Onze experten helpen uw transfer pricing te documenteren en uw intra-groepstransacties en rapportering te organiseren. Zij ontwerpen en implementeren transfer-pricing-structuren, zowel voor lokale als voor internationale ondernemingen.
-
Global mobility services
Internationale tewerkstelling is een standaard praktijk geworden in het hedendaagse HR-beleid. Niettemin roept dit zowel bij de expat als bij de werkgever verschillende vragen op. Is een werkvergunning vereist? Welk arbeidsrecht en sociaal zekerheidsrecht is van toepassing? ...
-
Private client services
Familiebedrijven zijn generaties van ondernemers die hun organisatie opbouwen over jaren en generaties heen, vaak gepaard met persoonlijk risico’s om hun groeiambities te realiseren. Onze adviseurs begrijpen dat voor een familiebedrijf de accenten anders liggen en dat uw onderneming vaak meer betekent.
-
Juridische ondersteuning en contracten
Niet enkel bij sleutelmomenten zoals overnames, aandelentransacties en fusies is juridische ondersteuning van belang. Ook uw normale operationele activiteit kan juridische gevolgen hebben.
-
Vennootschapsrecht & overnames
Organisaties moeten zich naar verschillende stakeholders toe verantwoorden: aandeelhouders, bestuurders, management zowel intern als extern. Ondersteuning om aan alle rapporteringsvereisten te voldoen door een expert kan ongetwijfeld een meerwaarde betekenen voor uw organisatie.
-
Arbeids- en sociaal zekerheidsrecht
Het Belgisch arbeids- en socialezekerheidsrecht is een doolhof van reglementeringen waarin een werkgever gemakkelijk zijn weg verliest. Onze juristen adviseren u en staan u bij van bij de aanvang van de arbeidsrelatie met uw werknemer tot aan zijn uitdiensttreding (ontslag, pensioen, enz.).
-
ICT-recht & GDPR
Elke onderneming is afhankelijk van ICT-ondersteuning. Gelet op het bedrijfskritieke karakter van veel ICT-toepassingen is het afsluiten van degelijke contracten en absolute must. Grant Thornton beschikt over een uitgebreide expertise in de advisering over en redactie van diverse soorten ICT-contracten.
-
Legal Counsel as a Service
Heeft uw bedrijf nood aan een 100% betrokken ‘gespecialiseerde’ generalist die de ins and outs van uw bedrijf echt kent? Onze adviseurs redeneren vanuit uw business en verlenen pragmatisch juridische ondersteuning door op de hoogte te zijn van uw bedrijfsstrategie, haar operaties en de business specifics.
-
Accounting & reporting
Of u er nu voor kiest om onze experts in te zetten om uw volledige financiële rapportering te verzorgen of u hen als ondersteuning wenst in te zetten voor een welbepaald project of een gedeelte van uw boekhouding: wij hebben de kennis en ervaring om kwaliteitsvolle ondersteuning te bieden op maat van wat u nodig heeft.
-
CFO-as-a-Service
Wil je groeien, maar is een voltijdse CFO een brug te ver voor je bedrijf? Met CFO-as-a-Service krijg je financieel advies, op strategisch en operationeel niveau.
-
Outsourcing
Uw financiële informatie is een belangrijke management tool. Daarom is het belangrijk dat het volledige rapporteringsproces, van budgettering tot het indienen van jaarrekeningen en aangiftes volledig in lijn is met de ondernemingsstrategie en informatienoden.
-
Consolidatie
U staat voor de uitdaging om (geconsolideerde) cijfers steeds sneller ter beschikking te stellen, en dit in een reglementaire omgeving die permanent evolueert. U moet de juiste technische keuzes maken om flexibel te blijven wat de informatiesystemen en de organisatie van processen betreft.
-
Global Compliance and Reporting Solutions
Als ondernemer actief in verschillende landen, word je dikwijls geconfronteerd met diverse lokale verplichtingen. Dankzij onze Global Compliance and Reporting-dienstverlening bieden wij u de oplossing in dit regelgevend kluwen.
-
Waarden en cultuur
Onze waarden geven ons wereldwijd de juiste richting om onze klanten te begeleiden en zelf te groeien, zowel individueel als binnen onze teams.
-
Flexibiliteit en work-lifebalance
Flexibiliteit en verantwoordelijkheid zijn onze kernwaarden, op en naast de werkvloer. Dus jij kan ambitieus zijn en een goede work-lifebalance nastreven.
-
Klantenportefeuille
Leren en groeien doen we samen met onze klanten. Daarom krijg je een gevarieerde klantenportefeuille met bedrijven uit heel diverse sectoren.
-
Internationaal netwerk
Met 72.000 collega’s in meer dan 140 landen zijn we een van de grootste accountancy- en adviesorganiaties wereldwijd. Jij profiteert mee van al die expertise.
-
Inclusieve werkcultuur
Waar jij vandaan komt, is belangrijk voor ons. Diverse denkwijzen, achtergronden en ervaringen maken ons als organisatie net boeiend en scherp. We zijn oprecht geïnteresseerd in jou als mens, dus breng je volledige verhaal mee.
Het gebeurt vaak dat een onderneming haar werknemers en/of bedrijfsleiders wenst te belonen voor het extra werk dat zij hebben verricht en de bijdrage die ze hebben geleverd in de resultaten van het bedrijf.
In deze bijdrage bespreken we drie stimulansen die kunnen worden gebruikt om op een efficiënte wijze deze sleutelfiguren binnen een onderneming te belonen: de winstpremie, het inschrijvingsrecht (vroeger warrant) en de aandelenoptie. Per stimulans wordt de boekhoudkundige verwerking als de fiscaal- en sociaalrechtelijke behandeling besproken in de situatie dat de werkgever-vennootschap dergelijke stimulansen rechtstreeks toekent aan haar werknemers en/of bedrijfsleiders.
De winstpremie
Begrip
De winstpremie kan worden toegepast om aan de werknemers – de regeling geldt niet voor zelfstandige bedrijfsleiders – van de onderneming een deel van de winst van het boekjaar als extra beloning toe te kennen. Onder ‘winst van het boekjaar’ wordt het positieve bedrag bedoeld als vermeld onder code 9905 van het jaarrekeningschema. Er bestaan twee soorten winstpremies: de identieke winstpremie en de gecategoriseerde winstpremie. Kiest de onderneming voor een identieke premie, dan zal deze aan alle werknemers een gelijk bedrag of gelijk percentage van het loon als premie toekennen. Indien wordt geopteerd voor een gecategoriseerde winstpremie, zal de hoogte van het bedrag per werknemer afhankelijk zijn van een verdeelsleutel die wordt toegepast en die gesteund is op objectieve criteria (bijvoorbeeld anciënniteit, functie, weddeschaal, etc.).
De werkgever kan het bedrag van de identieke winstpremie dat een vast bedrag omvat, pro rata berekenen in functie van de effectieve arbeidsprestaties die door de werknemer werden geleverd in het laatst afgesloten boekjaar (waardoor periodes van langdurige ziekte kunnen worden uitgesloten). Weliswaar moet de werkgever minstens met een aantal wettelijke schorsingsperiodes rekening houden, onder andere het moeder- en vaderschapsverlof, het adoptieverlof en de jaarlijkse vakantie. De werkgever mag de lijst naar eigen keuze uitbreiden, maar niet beperken.
De volgende voorwaarden en grenzen moeten in acht genomen worden wanneer er wordt beslist een winstpremie toe te kennen:
- De onderneming die de winstpremie uitkeert is onderworpen aan de vennootschapsbelasting.
- De winstpremie mag niet dienen als vervanging of omzetting van loon, premies, voordelen alle aard of om het even welk voordeel.
- De werkgever kan maximaal 30% van de brutoloonmassa onder deze regeling toekennen:
- Voor de identieke winstpremie moet in de notulen van de algemene vergadering melding worden gemaakt van onder andere het bedrag, de berekeningswijze en de toekenningsregels.
- Voor de gecategoriseerde winstpremie dienen de modaliteiten te worden opgenomen in het participatieplan, ingevoerd via de collectieve arbeidsovereenkomst of de toetredingsakte.
Boekhoudkundige verwerking bij de werkgever-vennootschap
De winstpremie is een loonbestanddeel dat niet onder ‘loonkosten’ wordt geboekt. Boekhoudkundig komt de winstpremie neer op een resultaatverwerking en is de verwerking gelijkaardig aan de toekenning van dividenden en tantièmes. De boeking ziet er als volgt uit:
696 | Resultaatverwerking (werknemers) | |
Aan 473 | Andere rechthebbenden |
Indien voldaan aan de eerder genoemde voorwaarden en grenzen, wordt de winstpremie sociaalrechtelijk niet aanzien als loon, waardoor de normale sociale bijdragen niet zijn verschuldigd. Enkel een solidariteitsbijdrage van 13,07% is verschuldigd door de werknemer, dat wordt ingehouden op het bedrag van de premie.
In de personenbelasting is de winstpremie die voldoet aan de voorwaarden en binnen de hogervermelde grenzen, vrijgesteld van inkomstenbelasting. Op het brutobedrag, na aftrek van de solidariteitsbijdrage, zal een met inkomstenbelasting gelijkgestelde belasting van 7% aan de bron worden ingehouden, die bevrijdend werkt (de winstpremie moet niet meer in de aangifte personenbelasting worden opgenomen).
De werkgever moet de winstpremie opnemen onder diverse inlichtingen van de loonfiche van de werknemer. Verder zal hij ook instaan voor de inhouding en doorstorting van de sociale bijdragen, de betaling van de taks en de indiening van het formulier ‘273Part’. De toegekende winstpremie is niet aftrekbaar in de vennootschapsbelasting en kan niet verminderd worden met fiscale aftrekken (fiscale verliezen, investeringsaftrek, DBI-aftrek, …).
Het inschrijvingsrecht
Begrip
Een inschrijvingsrecht geeft de houder ervan het recht om bij een kapitaalverhoging een bepaald aantal nieuwe aandelen van de uitgevende vennootschap te kopen tegen een vooraf bepaalde prijs en binnen een vooraf vastgelegde termijn. Inschrijvingsrechten kunnen zowel worden toegekend aan werknemers als aan zelfstandige bedrijfsleiders. Een inschrijvingsrecht kan op zichzelf worden uitgegeven of verbonden zijn aan een ander effect (bijvoorbeeld aandeel of obligatie), weliswaar steeds rekening houdend met de relevante vennootschapsrechtelijke bepalingen (statutenwijziging met tussenkomst notaris, besluit algemene vergadering, etc.). In deze bijdrage beperken wij ons tot de boekhoudkundige verwerking, alsook de sociale en fiscale behandeling van het autonoom uitgegeven inschrijvingsrecht en het inschrijvingsrecht verbonden aan een aandeel.
Boekhoudkundige verwerking bij de werkgever-vennootschap
In het geval inschrijvingsrechten op zichzelf en kosteloos worden uitgegeven, hebben deze geen invloed op het eigen vermogen van de vennootschap zolang ze niet worden uitgeoefend. De uitgifte van dergelijke inschrijvingsrechten wordt bijgevolg noch in de balans, noch in de resultatenrekening tot uitdrukking gebracht. Indien dergelijke inschrijvingsrechten tegen een (beperkte) vergoeding worden uitgegeven, zal het bedrag dat de vennootschap ontvangt, worden geboekt onder de uitgiftepremie en zal definitief verworven zijn, ongeacht of de houder van het inschrijvingsrecht later al dan niet zijn recht uitoefent. Noteer dat in de toelichting bij de jaarrekening het aantal toegekende rechten moet worden opgenomen.
Zodra de inschrijvingsrechten worden uitgeoefend, wordt de uitoefenprijs, afhankelijk van de keuze van het bevoegde vennootschapsorgaan, volledig onder kapitaal geboekt dan wel gedeeltelijk onder kapitaal en gedeeltelijk onder de uitgiftepremies.
In het geval inschrijvingsrechten worden uitgegeven die zijn verbonden aan nieuw uitgegeven aandelen en hiervoor één enkele uitgifteprijs is vastgesteld, betreft dit voor de uitgevende vennootschap steeds een inbreng en dient de uitgifteprijs geen onderscheid te maken tussen het bedrag dat slaat op de nieuwe aandelen en op de inschrijvingsrechten zelf. Hieruit vloeit voort dat de uitgifteprijs van de aandelen volgens de beslissing van het bevoegde vennootschapsorgaan hetzij volledig onder kapitaal, hetzij gedeeltelijk onder kapitaal en gedeeltelijk onder uitgiftepremies kan worden geboekt.
Sociale en fiscale behandeling
Wanneer inschrijvingsrechten kosteloos of tegen een gunstigere prijs worden toegekend aan de werknemer of bedrijfsleider, zullen er sociale bijdragen verschuldigd zijn op het moment van uitoefening van deze rechten. De belastbare grondslag is de waarde van de aandelen waarop wordt ingeschreven, eventueel verminderd met de betaalde prijs voor de inschrijvingsrechten zelf. Hierop zal de werkgever 25% werkgeversbijdrage moeten betalen, alsook 13,07% werknemersbijdrage moeten inhouden. Echter, indien deze inschrijvingsrechten vallen onder het toepassingsgebied van de Optiewet, worden deze uitgesloten van het loonbegrip en zijn er geen sociale bijdragen verschuldigd (noch op het moment van toekenning noch op het moment van uitoefening), behoudens enkele uitzonderingen (zie verder).
Fiscaal zullen dergelijke inschrijvingsrechten eveneens belastbaar zijn op het moment van uitoefening op de waarde van de aandelen waarop wordt ingeschreven, eventueel verminderd met de betaalde prijs voor de inschrijvingsrechten zelf. Dit bedrag wordt belast als beroepsinkomen aan de progressieve belastingtarieven in de personenbelasting. Werknemers die op deze manier aandelen verkrijgen van hun werkgever, kunnen de eventuele betalingen opnemen als belastingvermindering voor werkgeversaandelen wanneer verder voldaan is aan de daartoe geldende voorwaarden. Bedrijfsleiders kunnen deze belastingvermindering niet toepassen. Indien de inschrijvingsrechten onder de Optiewet vallen, zal het belastbaar moment zich echter voordoen op het moment van toekenning van de inschrijvingsrechten en wordt de belastbare grondslag forfaitair bepaald (zie verder).
De werkgever is gehouden tot de inhouding van de bedrijfsvoorheffing en het vermelden van bovenstaand voordeel op de loonfiche van de werknemer als ontvangen voordeel van alle aard (of als aandelenopties indien de warrants vallen onder de Optiewet, zie verder).
De aandelenoptie
Begrip
Een aandelenoptie wordt omschreven als het recht om gedurende een welbepaalde termijn een bepaald aantal bestaande aandelen aan te kopen, of naar aanleiding van een kapitaalverhoging in te schrijven op een bepaald aantal nieuwe aandelen, tegen een vastgestelde of een nog vast te stellen prijs.
Aandelenopties uitgegeven na 1 januari 1999 kunnen vallen onder de Optiewet[1]. De bovenstaande uitgebreide definitie van ‘aandelenoptie’ laat toe de toepassingssfeer van de wet uit te breiden naar de inschrijvingsrechten (warrants). Om onder de Optiewet te vallen, dienen de opties door de werknemer of bedrijfsleider te worden aanvaard bij schriftelijke overeenkomst en binnen de 60 dagen na de datum van het aanbod. De opties zijn belastbaar op de 60ste dag volgend op de datum van aanbod en worden voor belastingdoeleinden op het moment van toekenning (al dan niet forfaitair) gewaardeerd.
Belastbaar bedrag
Het belastbaar bedrag van de in aanmerking komende opties hangt af van het feit of deze opties al dan niet op een effectenbeurs zijn genoteerd. Indien deze wel zijn genoteerd, wordt het belastbaar bedrag bepaald rekening houdende met de laatste slotwaarde vóór de datum van het aanbod. Wanneer de aandelenopties niet zijn genoteerd, wordt de belastbare grondslag bepaald rekening houdend met de marktwaarde van de onderliggende aandelen. Om tot de marktwaarde van de onderliggende aandelen te komen, dient men opnieuw de vraag te stellen of deze aandelen al dan niet op de beurs zijn genoteerd. Indien dit wel het geval is, wordt met de gemiddelde koers gewerkt. Indien niet, zal de waarde worden bepaald door een (commissaris-)revisor of accountant. Nadien wordt op de waarde van de aandelen een percentage toegepast, zijnde:
- 18% (standaardpercentage), verhoogd met 1% per begonnen jaar dat de uitoefenbare periode van de aandelenopties 5 jaar overschrijdt sinds het aanbod
- 9% (verlaagd percentage) indien de optieovereenkomst aan een aantal wettelijke voorwaarden voldoet, opgenomen in de Optiewet, verhoogd met 0,5% per begonnen jaar dat de uitoefenbare periode van de aandelenopties 5 jaar overschrijdt sinds het aanbod.
Wanneer de uitoefenprijs van de aandelenoptie reeds op het moment van het aanbod lager is dan de onderliggende marktwaarde van het aandeel (‘in the money’), wordt het verschil bijgeteld als belastbaar voordeel voor zover het meer bedraagt dan de totale belastbare som zoals hierboven berekend. Dit geldt ook wanneer de aandelenoptieovereenkomst clausules bevat die een voordeel verschaffen aan de ontvanger.
Wanneer de opties (en inschrijvingsrechten) niet onder de Optiewet vallen (bijvoorbeeld, de werknemer of bedrijfsleider heeft later dan 60 dagen zijn akkoord gegeven), zal het belastbaar voordeel in natura gelijk zijn aan het verschil tussen de reële marktwaarde van de ontvangen aandelen op het ogenblik van de uitoefening en de door de betrokkene betaalde aankoopprijs. Er zijn normale werkgeversbijdragen (25%) en werknemersbijdragen (13,07%) verschuldigd. Dit voordeel in natura wordt bij de werknemer of bedrijfsleider belast aan de progressieve tarieven in de personenbelasting.
Boekhoudkundige verwerking bij de werkgever-vennootschap
Bij toekenning van aandelenopties wordt de vennootschap blootgesteld aan het risico van het toekomstig prijsverschil dat ontstaat tussen de uitoefenprijs van de opties en de beurskoers (indien genoteerd) of reële waarde van de onderliggende aandelen. Doordat er een toekomstige en zekere kost zal ontstaan waarvan het bedrag nog niet vaststaat, zal de vennootschap een voorziening moeten aanleggen door middel van volgende boeking:
637 | Voorzieningen voor andere risico’s en kosten | |
Aan 163/5 | Voorzieningen voor overige risico’s en kosten |
Indien de vennootschap zichzelf heeft ingedekt door bepaalde indekkingsstrategieën of door voorafgaandelijke inkoop van eigen aandelen, mag bovenstaande voorziening niet worden aangelegd.
De Commissie voor Boekhoudkundige Normen heeft twee methoden uitgewerkt om de voorziening gespreid en correct in de boekhouding te verwerken. In deze bijdrage wordt enkel de tweede methode besproken, die zich baseert op de werkelijke beurskoers of reële waarde van de onderliggende aandelen op balansdatum. Deze methode zorgt voor een jaarlijkse aanpassing van de geboekte voorziening naar de actueel geldende koers of reële waarde van de aandelen per balansdatum. De vennootschap dient onder deze methode enkel een inschatting te maken van de verwachte uitoefengraad van de betrokken genieters voor de tijdspanne tussen het moment van de toekenning en het eerste moment van mogelijke uitoefening van de opties.
Voorbeeld:
Op 1 januari 20X1 kent de vennootschap, beursgenoteerd, 100 opties toe aan 5 individuen (20 opties per persoon). Eén optie geeft recht op één aandeel. De uitoefenprijs van de opties wordt vastgelegd op €12,00 per aandeel.
Het recht tot uitoefening van deze opties ontstaat indien de kaderleden in dienst blijven voor een periode van vijf opeenvolgende jaren na toekenning van de opties (vesting periode).
Echter, nadat de opties zijn gevest, kunnen deze pas in de eerste jaarhelft van 20X8 uitgeoefend worden.
De beurskoers van het onderliggende aandeel en de verwachte uitoefeningsgraad evolueren als volgt per respectievelijke balansdatum:
Balansdatum | Beurskoers | Verwachte uitoefengraad |
31 december 20X1 | 14,00 | 70% |
31 december 20X2 | 17,00 | 75% |
31 december 20X3 | 18,00 |
80% |
31 december 20X4 | 16,00 | 70% |
31 december 20X5 | 17,00 | 75% |
31 december 20X6 | 18,00 | 80% |
31 december 20X7 | 19,00 | 95% |
Eerste jaarhelft 20X8 | 20,00 | 100% |
In de loop van 20X5 en 20X7 heeft telkens één optiehouder de onderneming verlaten. Gedurende de eerste jaarhelft van 20X8 oefenen de drie overblijvende optiehouders hun opties uit.
- Boekhoudkundige verwerking op 31 december 20X1
De beurskoers van het onderliggend aandeel bedraagt €14,00 per 31 december 20X1, ofwel €2,00 hoger dan de uitoefenprijs van de opties, zijnde €12,00.
5 kaderleden verkregen 100 opties. Echter, het bestuursorgaan verwacht dat uiteindelijk slechts 70% zal worden uitgeoefend waardoor er per 31 december 20X1 een voorziening voor €140,00 dient te worden aangelegd (100 opties x 70% x €2,00).
637 | Voorzieningen voor andere risico’s en kosten | 140,00 | |
Aan 163/5 | Voorzieningen voor overige risico’s en kosten - toevoeging | 140,00 |
Dezelfde berekeningswijze en boeking dienen te gebeuren per 31 december 20X2 en 20X3, waardoor de totale voorziening per 31 december 20X3 op €480,00 komt.
- Boekhoudkundige verwerking op 31 december 20X4
De beurskoers van het onderliggend aandeel bedraagt €16,00 per 31 december 20X4, ofwel €4,00 hoger dan de uitoefenprijs van de opties, zijnde €12,00.
De voorziening op balansdatum wordt dan ook als volgt berekend: 100 opties x 70% x €4,00 = €280,00. Per 31 december 20X3 werd er reeds een voorziening aangelegd ten belope van €480,00 waardoor er per 31 december 20X4 een terugname van €200,00 dient te worden geregistreerd:
163/5 | Voorzieningen voor andere risico’s en kosten | 200,00 | |
Aan 6371 | Voorzieningen voor overige risico’s en kosten - terugneming | 200,00 |
Voor de boekjaren 20X5 tot en met 20X7 worden de toevoegingen aan de provisie geboekt conform 20X1 (rekening houdend met het aantal optiehouders die de onderneming nog niet hebben verlaten). De totale provisie na deze verrichtingen bedraagt €399,00.
- Lichting optie door optiehouders in 20X8
Gedurende de uitoefenperiode in 20X8 beslissen de 3 overblijvende optiehouders hun opties te lichten. De beurskoers op dat ogenblik bedraagt €20,00. De onderneming verwerkt dit boekhoudkundig op de volgende manier:
A) Aankoop onderliggende aandelen
50 | Eigen aandelen | 1.200,00 | |
Aan 550 | Kredietinstellingen: rekening-courant |
1.200,00 |
Zijnde 20 opties per overblijvende optiehouder, wat neerkomt op 20 x €20,00 x 3 = €1.200,00
B) Verkoop van de aandelen aan de optiehouders naar aanleiding van het lichten van de opties:
550 | Kredietinstellingen: rekening-courant | 720,00 | |
652 | Minderwaarde op de realisatie van vlottende activa | 480,00 | |
Aan 50 | Eigen aandelen | 1.200,00 |
Er blijven namelijk nog 3 optiehouders over met elk 20 opties. De uitoefenprijs per optie bedraagt €12,00, waardoor 3 x 20 x €12,00 = 720,00 door de werkgever wordt ontvangen. Gezien de beurskoers per aandeel op het moment van uitoefening €20,00 bedraagt, is er een minderwaarde van €8,00 per aandeel.
C) Besteding daartoe aangelegde voorziening:
163/5 | Voorzieningen voor andere risico’s en kosten | 399,00 | |
Aan 6371 | Voorzieningen voor overige risico’s en kosten – besteding | 399,00 |
Bij uitoefening bestaat er bijgevolg een netto-kost voor de onderneming van €81,00. Deze komt voort uit het verschil tussen de aangelegde voorziening met betrekking tot de gelichte opties (de aangelegde voorziening bedraagt op dat moment €399,00 voor 60 opties) enerzijds, en de minderwaarde bij verkoop van de door de onderneming ingekochte aandelen anderzijds.
Sociale en fiscale behandeling
De aandelenopties (en bijhorend de inschrijvingsrechten) die worden toegekend onder de Optiewet vallen niet onder het loonbegrip, waardoor er geen sociale bijdragen zijn verschuldigd. Wanneer de uitoefenprijs van de aandelenoptie reeds op het moment van het aanbod al lager is dan de onderliggende marktwaarde van het aandeel (‘in the money’) of wanneer de aandelenoptieovereenkomst clausules bevat in het voordeel van de ontvanger en die het (forfaitair) belastbaar bedrag overschrijden, zullen deze voordelen wél onderworpen zijn aan de normale sociale bijdragen.
Fiscaal wordt het berekend (forfaitair) belastbaar voordeel (inclusief bijkomende voordelen) op het moment van toekenning van de aandelenoptie aan de belasting onderworpen (aan de progressieve tarieven in de personenbelasting). Ingeval de opties tegen betaling werden verkregen, wordt deze betaling in mindering gebracht van het belastbaar voordeel. Een latere uitoefening van de opties of de verkoop van de aandelen brengt geen belastbaar moment teweeg, op voorwaarde dat de opties en aandelen deel uitmaken van het privévermogen van de begunstigde. Indien opties later waardeloos worden (bijvoorbeeld, omdat de werknemer is ontslagen en hierdoor zijn opties niet meer kan uitoefenen), kan de betaalde belasting op het voordeel niet meer worden teruggevorderd.
De werkgever dient bedrijfsvoorheffing in te houden op het forfaitair berekend voordeel en zal het voordeel melden op de loonfiche van de werknemer als ontvangen aandelenopties. De toevoegingen aan de voorziening (indien de vennootschap zichzelf niet heeft ingedekt) zijn niet vrijgesteld, aangezien de kost waarvoor de voorziening wordt aangelegd (toekomstige minderwaarde op de eigen aandelen) niet aftrekbaar is in de vennootschapsbelasting. Wanneer de voorziening wordt teruggenomen, zal deze terugname (die het resultaat verhoogt) niet worden belast in de vennootschapsbelasting aangezien er een afname van een belastbare voorziening (in de belaste reserves) plaatsvindt. Hierdoor wordt enkel de uiteindelijk gerealiseerde minderwaarde op de eigen aandelen finaal belast in de vennootschapsbelasting (als verworpen uitgave).
[1] Wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan voor de werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalingen