U en uw partner zijn met pensioen en geraken tijdens een reis betoverd door de charme van een idyllisch vissersdorpje. In een impulsief moment besluit u er een huis te kopen. “Waarom niet?”, denkt u, “Ook voor de kinderen die in België een druk gezins- en werkleven leiden, is het fijn om een plekje in het buitenland te hebben waar ze even kunnen ontsnappen aan de dagelijkse hectiek.”
Voor u het goed en wel beseft, brengt u grote delen van het jaar door in uw vakantiehuis. Tot een kennis u erop wijst dat dit fiscale gevolgen kan hebben voor uw nalatenschap. “Hoezo”, denkt u, “we hebben toch de Belgische nationaliteit en zijn nog steeds officieel gedomicilieerd in België?”.
Nalatenschappen met internationale aanknopingspunten
Uw kennis heeft gelijk. Wanneer u deels in België en deels in het buitenland woont, kan de afhandeling van uw nalatenschap complex worden. Zowel het erfrecht, als de erfbelasting kunnen dan onder verschillende jurisdicties vallen.
Wat is het belang van erfrecht?
Het erfrecht regelt onder meer hoe uw nalatenschap onder uw erfgenamen wordt verdeeld. Volgens het Belgisch erfrecht komt de nalatenschap in principe toe aan de langstlevende echtgeno(o)t(e) voor het vruchtgebruik en aan de kinderen voor de blote eigendom.
Maar dit is niet in elk land zo. Ook de “reserve”, het minimum erfdeel waar elk kind recht op heeft, verschilt van land tot land. Sommige landen kennen zelfs geen reserve.
Welk erfrecht is van toepassing?
In de regel bepaalt de laatste gewone verblijfplaats van de overledene welk nationaal erfrecht van toepassing is. Dit is een feitenkwestie. Uw officiële woonplaats (aan de hand van uw rijksregister) en nationaliteit kunnen hierbij een belangrijk element zijn, maar doorslaggevend is de feitelijke beoordeling van waar het centrum van het leven zich bevond (bijvoorbeeld de woonplaats van uw gezin, eigendommen, sociale banden, enzovoort).
U kunt zulke rechtsonzekerheid voorkomen door in uw testament te bepalen dat u het erfrecht van het ene of het andere land van toepassing verklaart op uw nalatenschap.
Welk land mag belasten?
Op fiscaal vlak heeft u die keuze niet. Ieder land zal zijn eigen criteria hanteren om te bepalen of u er fiscaal inwoner bent. Bent u fiscaal inwoner van een bepaald land, dan zal dat land gewoonlijk erfbelasting willen heffen op uw wereldwijd vermogen. Aangezien landen het fiscaal inwonerschap anders interpreteren, bestaat het risico dat zowel het ene als het andere land zich bevoegd zal achten om uw nalatenschap (of de schenking) te belasten.
In deze internationale context heeft België op het vlak van de inkomstenbelastingen vele bilaterale verdragen afgesloten waarbij er regels werden vastgelegd welk land de inkomsten mag belasten. Echter, met betreffing tot erfbelasting (en schenkbelasting) heeft België nauwelijks bilaterale verdragen afgesloten, waardoor er een potentieel risico op dubbele taxatie bestaat.
Wat wanneer uw kinderen in het buitenland wonen?
In België, net zoals in de meeste landen, kijken we naar de fiscale woonplaats van de overledene of de schenker als aanknopingspunt voor de toepassing van de erf- of schenkbelasting. Anders gezegd, had de overledene of heeft de schenker zijn/haar fiscale woonplaats in België, dan zal één van onze Gewesten de nalatenschap of schenking kunnen belasten. Betreft het een niet-inwoner, dan zal enkel het onroerend goed dat in België gelegen is, belast worden.
Let op: sommige landen belasten de erfgenamen van een internationale nalatenschap en de begiftigde van de internationale schenking. Zo zal een roerende schenking, gedaan door een Belg aan diens kind woonachtig in bijvoorbeeld Duitsland of Spanje, aldaar kunnen worden belast, zelfs wanneer de schenking ook in België werd belast.
En wat met andere belastingen?
Inzake inkomstenbelasting en, zoals de belasting op pensioenen of bezoldigingen, heeft België met vele landen verdragen afgesloten die bepalen welk land mag belasten. Onze diensten helpen u graag om deze regels correct toe te passen.
Conclusie
Woont u grote delen van het jaar in een ander land dan België, dan laat u best eens nagaan of dit geen onvoorziene fiscale effecten teweegbrengt. Ook bij schenkingen aan een kind in het buitenland is voorafgaand advies essentieel. Grant Thornton heeft vestigingen in meer dan 150 landen en beschikt daardoor over de internationale expertise om u hierin te begeleiden.
