Internationale successieplanning: Gelijktijdig wonen in meerdere landen kan ongewenste fiscale gevolgen met zich meebrengen

De wereld globaliseert in snel tempo. Steeds meer mensen wonen gelijktijdig in meerdere landen. Heerlijk toch? Ja … zolang u er rekening mee houdt dat een internationaal leven ook gevolgen kan hebben voor uw nalatenschap. 

Nalatenschappen met internationale aanknopingspunten

Gelijktijdig wonen in meerdere landen kan de afhandeling van uw nalatenschap bemoeilijken. Zowel het erfrecht, als de erfbelasting kunnen dan onder verschillende jurisdicties vallen.

Wat regelt het erfrecht?

Het erfrecht regelt onder meer hoe uw nalatenschap onder uw erfgenamen wordt verdeeld. Bij gehuwde koppels met kinderen komt de nalatenschap volgens het Belgisch erfrecht in principe toe aan de langstlevende echtgeno(o)t(e) voor het vruchtgebruik en aan de kinderen voor de blote eigendom. Maar dit is niet in elk land zo. Ook de “reserve”, het minimum erfdeel waar elk kind recht op heeft, verschilt van land tot land. Sommige landen kennen zelfs geen reserve.

Welk erfrecht is van toepassing?

In de regel bepaalt de laatste gewone verblijfplaats van de overledene welk nationaal erfrecht van toepassing is. Dit is een feitenkwestie. Uw officiële woonplaats (aan de hand van uw rijksregister) en nationaliteit kunnen hierbij een belangrijk element zijn, maar doorslaggevend is de feitelijke beoordeling van waar het centrum van het leven zich bevond (bijvoorbeeld de woonplaats van uw gezin, eigendommen, sociale banden, enzovoort).

U kunt zulke rechtsonzekerheid voorkomen door in uw testament te bepalen dat u het erfrecht van het ene of het andere land van toepassing verklaart op uw nalatenschap.  

Welk land mag uw nalatenschap belasten?

Op fiscaal vlak heeft u die keuze niet. Ieder land zal zijn eigen criteria hanteren om te bepalen of u er fiscaal inwoner bent. Bent u fiscaal inwoner van een bepaald land, dan zal dat land gewoonlijk erfbelasting willen heffen op uw wereldwijd vermogen. Aangezien landen het fiscaal inwonerschap anders interpreteren, bestaat het risico dat zowel het ene als het andere land zich bevoegd zal achten om uw nalatenschap te belasten.

In deze internationale context heeft België op het vlak van de inkomstenbelastingen vele bilaterale verdragen afgesloten waarbij er regels werden vastgelegd welk land de inkomsten mag belasten. Echter, inzake erfbelasting heeft België nauwelijks bilaterale verdragen afgesloten, waardoor er een potentieel risico op dubbele taxatie bestaat.

Wat wanneer uw kinderen in het buitenland wonen? 

Opgelet, want de woonplaats van uw kind kan fiscale gevolgen hebben, niet alleen op uw nalatenschap, maar ook op schenkingen die u aan uw kind in het buitenland doet.

In België, net zoals in de meeste landen, kijken we naar de fiscale woonplaats van de overledene of de schenker als aanknopingspunt voor de toepassing van de erf- of schenkbelasting. Anders gezegd, had de overledene of heeft de schenker zijn/haar fiscale woonplaats in België, dan zal één van onze Gewesten de nalatenschap of schenking kunnen belasten. Is de overledene of de schenker een niet-inwoner, dan zal enkel het onroerend goed dat in België gelegen is, belast worden.  

Echter, in bepaalde landen vormt de fiscale woonplaats van een erfgenaam of van een begiftigde van een schenking het uitgangspunt voor het heffen van belasting op een internationale nalatenschap of een schenking. Zo zal een roerende schenking, gedaan door een Belg aan diens kind woonachtig in bijvoorbeeld Duitsland of Spanje, aldaar kunnen worden belast, zelfs wanneer de schenking ook in België werd belast.    

En wat met andere belastingen?

Inzake inkomstenbelastingen, zoals de belasting op bezoldigingen of pensioenen, heeft België met vele landen verdragen afgesloten die bepalen welk land mag belasten. Onze diensten helpen u graag om deze regels correct toe te passen.

Conclusie

Woont u gedurende het jaar in meerdere landen tegelijk, dan laat u best nagaan of dit geen onvoorziene fiscale effecten teweegbrengt. Een internationaal leven vraagt immers ook om een internationale successieplanning. Ook voor schenkingen aan een kind, woonachtig in het buitenland, is voorafgaand advies essentieel. 

Grant Thornton heeft vestigingen in meer dan 150 landen en beschikt daardoor over de internationale expertise om u hierin te begeleiden.