De nieuwe klokkenluidersregeling: de zoveelste verplichting of eerder een opportuniteit?

In een vorig artikel informeerden we je reeds omtrent de Europese richtlijn die de normen stelt voor de minimale bescherming van de klokkenluider. Ondertussen maakte België voortgang met de opmaak van nationale wetgeving. De federale wet werd immers op 15 december 2022 gepubliceerd in het staatsblad. Voor de private sector betekent dit dat juridische entiteiten met 250 of meer medewerkers vanaf 15 februari 2023 een intern meldingskanaal moeten opzetten en dienen te voorzien in de bescherming van de klokkenluider. Later dat jaar (meer bepaald vanaf 17 december 2023) geldt dezelfde verplichting voor juridische entiteiten met 50 of meer medewerkers.

De wetgeving bevat bepalingen die moeten verzekeren dat organisaties een doeltreffend klokkenluidersprogramma opzetten. Zo moet de organisatie ervoor zorgen dat deadlines tijdig worden opgevolgd, dat anoniem melden mogelijk is, dat een melding onpartijdig en onafhankelijk wordt behandeld, dat de klokkenluider effectief beschermd wordt, enzovoort.  

Het kunnen aantonen van naleving (compliance) met de wetgeving is een belangrijke doelstelling voor elke organisatie die binnen het toepassingsgebied valt, maar nog belangrijker zijn de opportuniteiten verbonden aan een doeltreffend klokkenluidersprogramma. Niet in het minst is het één van de meest doeltreffende maatregelen om financiële verliezen naar aanleiding van fraude te beperken. Een klokkenluidersprogramma helpt een organisatie zowel bij het voorkomen (preventie) als het snel opsporen van fraude (detectie). Daarnaast is een klokkenluidersprogramma met een intern meldingskanaal een fundamenteel onderdeel van maatschappelijk verantwoord ondernemen voor elke organisatie, in elke sector. Het is een manier om medewerkers te respecteren, hun welzijn te verzekeren en een open en transparante cultuur te bevorderen. Dit is zonder twijfel goed voor de reputatie van de organisatie, wat dan weer bijdraagt aan het duurzaam karakter van de relaties met andere stakeholders (klanten, leveranciers, …).

We concluderen dat een klokkenluidersprogramma, naast een wettelijke verplichting, bovenal een belangrijke bouwsteen is van organisaties die belang hechten aan integriteit, transparantie en deugdelijk bestuur.

We informeren je graag verder met een reeks van artikels die inzichten zullen brengen in de voordelen en de verschillende componenten van een doeltreffend klokkenluidersprogramma en de implementatie daarvan.