Het onderscheid tussen een cadeau (ofwel: gelegenheidsgeschenk) en een schenking is niet altijd even duidelijk. Wij lichten daarom kort toe wat de kenmerken zijn van een gelegenheidsgeschenk en hoe dit verschilt van een schenking.
Wat is een gelegenheidsgeschenk?
Een gelegenheidsgeschenk is een cadeau dat doorgaans wordt gegeven bij een bijzondere gebeurtenis, denk maar aan Kerstmis, Nieuwjaar, een verjaardag, een huwelijk of een diploma-uitreiking. Het kadert dus in een sociale gewoonte of traditie.
Gelegenheidsgeschenken zijn vrijgesteld van schenkbelasting, op voorwaarde dat het geschenk in verhouding staat tot het vermogen van de schenker. Voor sommigen kan een kerstcadeau van enkele honderden euro’s heel normaal zijn, terwijl dit bij anderen juist vragen kan oproepen, zeker als het niet gebruikelijk is om zulke bedragen te schenken.
De 1%-regel als praktische richtlijn
Wanneer een gelegenheidsgeschenk in verhouding tot het vermogen staat, is in de wet niet vastgelegd. In de praktijk hanteert men vaak de 1%-regel : Jaarlijks mag u ongeveer 1% van uw totale vermogen wegschenken als gelegenheidsgeschenk (dit geldt voor alle begunstigden samen).
Voorbeeld: uw totale vermogen bedraagt € 500.000. Met kerst wilt u een cadeau geven aan uw twee kinderen en vier kleinkinderen. De fiscus aanvaardt doorgaans dat u ongeveer € 5.000 als cadeau zou schenken. U zou dus bijvoorbeeld € 2.000 per kind kunnen geven en € 250 per kleinkind.
Wat is dan het verschil met een schenking?
In tegenstelling tot een gelegenheidsgeschenk, moet een schenking niet gekoppeld zijn aan een bijzondere gelegenheid. Een schenking kan plaatsvinden op eender welk moment en hoeft bovendien niet in verhouding te zijn met het totale vermogen van de schenker. Het grootste verschil? Een schenking vereist de aanvaarding van de begunstigde.
Vallen we dan automatisch in het toepassingsgebied van de schenkbelasting? Uiteraard niet: een (roerende) schenking hoeft niet altijd via een notaris te gebeuren. Ook een eenvoudige bankoverschrijving kan een schenking uitmaken.
Hoewel we op een notariële schenking van roerende goederen 3% schenkbelasting betalen (vlak tarief in Vlaanderen en Brussel voor de schenking van roerende goederen in de rechte lijn en tussen partners, in het Waals gewest 3,3%), zijn we bij een eenvoudige bankoverschrijving (ook wel bankgift genaamd) geen schenkbelasting verschuldigd.)
Let wel op: niet-geregistreerde schenkingen, zoals een bankgift, die plaatsvinden binnen vijf jaar vóór uw overlijden, worden bij overlijden alsnog belast in de erfbelasting (m.i.v. 1 januari 2026 is in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de termijn ook opgetrokken naar vijf jaar). Deze vijfjarige termijn staat ook beter bekend als de ‘verdachte periode’.
Praktische tips voor uw bankgift
Wilt u toch een bankgift verrichten? Zorg dan voor de opmaak van de nodige documenten (intentiebrief en pacte adjoint) ter onderbouwing van deze onderhandse schenking. Deze documenten bieden de mogelijkheid om in extremis (bijvoorbeeld bij ziekte binnen de vijf-jaars periode) de bankgift alsnog te registeren en dus schenkbelasting te betalen.
Bij een overlijden binnen de vijf-jaars periode is de schenking dan al definitief belast aan het lage vlakke tarief in de schenkbelasting en ontsnapt zij aan de toepassing van de hogere tarieven in de erfbelasting (oplopend tot 27% in Vlaanderen en 30% in Brussel/Wallonië in rechte lijn en tussen partners).
Zorg er bovendien voor dat u bij de overschrijving een neutrale boodschap vermeldt, zoals “Vrolijk Kerstfeest”. Vermijd termen zoals “Schenking” of “Voorschot op erfenis” en bewaar zeker een kopie van de overschrijving.
Hoe kan Grant Thornton u ondersteunen?
Een enveloppe onder de kerstboom is een perfect cadeau, zolang het niet om een buitensporig bedrag gaat. Twijfelt u of uw kerstcadeau in het vaarwater van een schenking komt? Wij analyseren dit graag samen met u zodat u zorgeloos de feestdagen tegemoet kan gaan.
Wij wensen u alvast fijne en fiscaalvriendelijke feestdagen!
