Het beschikken over een bankrekening is voor de meeste ondernemingen een evidentie. De toenemende regelgeving omtrent antiwitwas en fraudebestrijding leidt er echter toe dat financiële instellingen terughoudender zijn, meer informatie opvragen en uiteindelijk vaak ook weigeren basisbankdiensten te leveren.
Op 8 november 2020 werd een wettelijk kader geschept dat het mogelijk moet maken om na een aantal weigeringen toch in aanmerking te komen voor basisbankdiensten. Het bijhorende Koninklijk Besluit werd eind 2022 gestemd en sinds begin 2023 kunnen ondernemingen deze aanvragen effectief indienen, aangezien op dat moment de leden van de basisbankdienstkamer werden benoemd bij Ministerieel Besluit.
Wat zijn basisbankdiensten?
De basisbankdiensten omvatten het storten en afhalen van geld, het uitvoeren van overschrijvingen en doorlopende opdrachten, het uitvoeren van domiciliëringen, het houden van een bankkaart en het gebruik van de digitale kanalen van de bank.
De rekening wordt in euro aangeboden. Op aanvraag kan hiervan afgeweken worden en kan een rekening in Amerikaanse dollar aangeboden worden. Men kan dan echter geen geld storten of afhalen.
Wie kan een aanvraag indienen?
Elke in België gevestigde onderneming [1] die ingeschreven is in de Kruispuntbank van Ondernemingen of dergelijke inschrijving aanvraagt, heeft recht op basisbankdiensten.
Volgende entiteiten worden niet beschouwd als onderneming en kunnen hier bijgevolg geen beroep op doen:
- feitelijke verenigingen
- overheden (gemeenten, ocmw’s, gewesten, gemeenschappen, provincies, …)
- iedere publiekrechtelijke rechtspersoon die geen goederen of diensten aanbiedt op een markt.
Naast ondernemingen hebben ook ambassades recht op het indienen van een aanvraag en het bekomen van basisbankdiensten.
Wie biedt basisbankdiensten aan?
Voorlopig bieden volgende instellingen basisbankdiensten aan:
- BNP Paribas Fortis
- KBC Bank
- Belfius Bank
- ING België
- Argenta
- Crelan
- Axa Bank Belgium.
Hoe verloopt de procedure?
De aanvraag kan ingediend worden bij de basisbankdienstkamer wanneer men kan aantonen dat de onderneming door ten minste 3 kredietinstellingen geweigerd werd.
Deze aanvraag kan online ingediend worden via de website van de FOD Economie. Voor deze aanvraag moet je kunnen inloggen bij CSAM[2]. Bedrijfsleiders die (nog) geen toegang tot CSAM hebben, kunnen aan een weigerende kredietinstelling vragen om gratis een papieren aanvraagformulier te bezorgen.
Bij deze aanvraag moet een verklaring worden toegevoegd dat de onderneming momenteel niet geniet van een basisbankdienst. Hiervoor is een template beschikbaar op de website van de FOD Economie.
Volgende stukken moeten bijkomend toegevoegd worden:
- bewijsstukken van de weigeringen
- bewijsstukken betrouwbaarheid van de natuurlijke personen die meer dan 25% van het kapitaal/vermogen bezitten. Er wordt niet gespecificeerd hoe je dit kan doen.
- uittreksel uit het strafregister van de vennootschap en haar bestuurders
- een lijst van gebruikelijke tegenpartijen
- transacties van aanzienlijke bedragen.
Nadat de aanvraag werd ingediend, volgt de basisbankdienstkamer de volgende procedure:
- controle of de aanvraag volledig, ontvankelijk en voldoende gemotiveerd is
- voorleggen van dossier aan CFI (indien vraag om advies)
- aanstelling van een basisbankdienst-aanbieder
- beslissing van aanstelling wordt aangetekend verzonden aan onderneming.
De basisbankdienstkamer heeft, na ontvangst van de aanvraag, 2 maanden de tijd om een aanbieder aan te stellen, tenzij er bijkomende risicobeperkte maatregelen moeten worden genomen. De basisbankdienstkamer voert geen inhoudelijke controle uit op deze informatie maar geeft deze door aan de basisbankdienst-aanbieder die controleert of de aanvragende onderneming voldoet aan de voorwaarden.
De basisbankdienst-aanbieder heeft vervolgens 10 werkdagen de tijd om diensten aan te bieden. Deze 10 werkdagen vallen buiten de tijd die nodig is voor de identificatie van de klant en eventuele risicobeperkende maatregelen.
Kan een dienstverlener weigeren?
De basisbankdienst-aanbieder kan weigeren als:
- de onderneming al een rekening bij een andere instelling heeft.
- de onderneming haar bankrekeningen zelf heeft opgezegd met het oog op het gebruik van de basisbankdienst.
- er uit de aanvraag blijkt dat er een schending is van het witwassen van geld, financiering van terrorisme of gebruik van contanten.
- een van de leden van het bestuursorgaan of personen belast met dagelijks bestuur veroordeeld zijn met betrekking tot oplichting, misbruik van vertrouwen, valsheid in geschriften.
- de onderneming onjuiste informatie verstrekt bij de aanvraag.
De weigering moet binnen de 10 dagen schriftelijk en gemotiveerd overgemaakt worden aan de aanvrager, tenzij dit in strijd zou zijn met de nationale veiligheid, openbare orde of witwaswetgeving.
Kan de basisbankdienst opgezegd worden?
De basisbankdienst-aanbieder kan de basisbankdienst opzeggen wanneer:
- een van de leden van het bestuursorgaan of personen belast met dagelijks bestuur veroordeeld wordt m.b.t. oplichting, misbruik van vertrouwen, valsheid in geschriften.
- er 12 maanden geen transacties zijn gebeurd op de rekening.
- er verkeerde informatie werd verstrekt bij de aanvraag.
- er in België of een andere lidstaat wel een bankrekening gehouden wordt door de onderneming.
- er witwassen van geld en/of financiering van terrorisme wordt vastgesteld.
- er geen transparantie is over het gebruik van contanten.
De opzegging moet schriftelijk en kosteloos gebeuren met motivering en rechtvaardiging behalve wanneer de reden verband houdt met het witwassen van geld en/of financiering van terrorisme.
Er moet ook rekening worden gehouden met een opzegtermijn van 2 maanden.
Wat kost de basisbankdienst?
De basisbankdienst is niet gratis. De aanbieder bepaalt de kost. Elektronische verrichtingen zijn steeds onbeperkt.
Wat bij klachten of geschillen?
Problemen en klachten kunnen gemeld worden via het meldpunt van de FOD Economie.
Klachten moeten eveneens ingediend worden bij de bemiddelingsdienst van de aangestelde dienstverlener. Indien geen oplossing geboden kan worden binnen een redelijke termijn, dan kan de ombudsdienst voor financiële diensten ingeschakeld worden. Deze dienst brengt een bindend advies uit.
Zoals u merkt, zijn er heel wat factoren waarmee u rekening moet houden en is het belangrijk uw aanvraag goed te documenteren. Aarzel niet om uw trusted advisor te contacteren indien u hierover vragen heeft en/of begeleiding wenst bij de aanvraag.
[1] Zoals omschreven artikel III.17 1 van het Wetboek economisch recht
[2] CSAM is een systeem van identiteits- en toegangsbeheer binnen het e-government. Het systeem werd opgezet door de Belgische federale regering. Het laat identificatie, authenticatie, autorisatie en beheer van de mandaten toe. CSAM is de toegangspoort tot een heleboel overheidsdiensten.
Schrijf u in op onze nieuwsbrief
